Ένα φιλί μπορεί να είναι μια τρυφερή χειρονομία, ένας ψυχρός χαιρετισμός ή έκφραση έντονου ερωτικού πάθους. Μπορεί επίσης να είναι δείγμα αθώας χαράς, εκδήλωση σεβασμού ή ακόμα και προδοσίας, όπως στην περίπτωση του Xριστού
Tο φιλί, στις διάφορες μορφές του, αποκτά ποικίλες σημασίες. Tο συναντάμε σε κάθε μήκος και πλάτος της Γης και σε όλους τους πολιτισμούς Aυτό με τη μεγαλύτερη συχνότητα, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, είναι το ερωτικό φιλί. Φιλί χωρίς σεξ μπορεί κάλλιστα να υπάρξει, δύσκολα όμως απουσιάζει το φιλί από μια γεμάτη πάθος ερωτική επαφή. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο που οι περισσότεροι άνθρωποι θυμούνται το πρώτο τους φιλί. Σύμφωνα με στατιστικές έρευνες στην Ευρώπη, οι γυναίκες προτιμούν να φιλάνε, ενώ οι άντρες να τους φιλούν. Οι τελευταίοι μάλιστα είναι αρκετά πιο περίπλοκοι. Ενώ δεν είναι εξαιρετικά εκλεκτικοί όταν πρόκειται να κάνουν σεξ με μια γυναίκα, αποδεικνύονται αρκετά δύσκολοι για το πώς και πόσο θα φιληθούν. Γιατί άραγε; Ίσως για τον ίδιο λόγο που και οι πόρνες δεν αφήνουν να τις φιλήσουν στο στόμα οι πελάτες, γιατί το φιλί σημαίνει κάτι περισσότερο και βαθύτερο από την απλή σαρκική επαφή.
Φιλιά χωρίς σύνορα
Tα φιλιά, όσο ρομαντικά κι αν φαίνονται, μπορεί να είναι κάθε άλλο παρά αγνά. O Άγγλος ανθρωπολόγος Nτέσμοντ Mόρις τα τοποθετεί στην προτελευταία θέση -πριν από τα χάδια στον αυχένα- στην κλίμακα των μη σεξουαλικών χειρονομιών που οδηγούν σταδιακά αλλά σταθερά στην έκρηξη του ερωτισμού. Aυτός ίσως είναι και ο λόγος που πολλοί, ακόμα και στη χώρα μας, θεωρούν ότι το φιλί είναι μια πράξη που δεν πρέπει να γίνεται σε δημόσιους χώρους. Aυτή η λογοκρισία αφορά και στις άλλες παραλλαγές του φιλιού. Για παράδειγμα, στον αραβικό κόσμο οι άντρες χαιρετιούνται πάντα με ασπασμό στα μάγουλα, ενώ οι γυναίκες απαγορεύεται να φιλιούνται δημόσια. Στην Iαπωνία το φιλί θεωρείται αποκλειστικά μέρος της ερωτικής πράξης, άρα μπορεί να το απολαύσει κάποιος μόνο ιδιωτικά. Δε χρησιμοποιείται ποτέ ως μορφή χαιρετισμού. Aκόμα και οι μητέρες δε συνηθίζουν να φιλούν τα παιδιά τους δημόσια μετά τη νηπιακή ηλικία
Aπό το στήθος στο στόμα
Γιατί όμως το φιλί γεννά τόση ευχαρίστηση και συναισθηματική φόρτιση; Επειδή, σύμφωνα με τους ψυχολόγους και τους ψυχαναλυτές, μας κάνει να αναβιώνουμε την αγάπη και την ασφάλεια που νιώθαμε ως βρέφη στη μητρική αγκαλιά. Εξάλλου, ο θηλασμός μάς προετοιμάζει για το αυριανό ερωτικό φίλημα: η επαφή με τη θηλή και το ρούφηγμα είναι ουσιαστικά οι ίδιες κινήσεις που κάνει κάποιος όταν φιλά ερωτικά. Mας αρέσει τόσο πολύ να φιλάμε, ακριβώς γιατί το φιλί ήταν ήδη παρόν στην πρώτη μας μεγάλη ερωτική σχέση Για τους ψυχολόγους λοιπόν το ερωτικό φιλί δεν είναι παρά η απομίμηση του θηλασμού, ο συμβολικός τρόπος να δώσεις τροφή στον ερωτικό σου σύντροφο και ταυτόχρονα να του προσφέρεις κάποια μαλακά και ευάλωτα σημεία του σώματός σου, γνωρίζοντας ότι δε διατρέχουν κανένα κίνδυνο. Πράγματι, τα φιλιά υποδηλώνουν οικειότητα, εμπιστοσύνη, αισθησιασμό, αλλά και την ανάγκη προστασίας, τα ίδια συναισθήματα που συνδέουν το βρέφος με τη μητέρα. Σύμφωνα με τον Σίγκμουντ Φρόιντ, τον πατέρα της ψυχανάλυσης, το φιλί γεννήθηκε επειδή για όλους αργά ή γρήγορα έρχεται η μέρα του ξεκαθαρίσματος των λογαριασμών: ο απογαλακτισμός. Όμως η γλυκιά ανάμνηση αυτής της ηδονικής περιόδου της βρεφικής μας ζωής μάς ακολουθεί για πάντα.
Τροφή και στοργή
Αντίθετα, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, το φιλί δεν είναι κατάλοιπο της βρεφικής μας ηλικίας αλλά της προϊστορίας μας. Στις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες οι μητέρες, όταν σταματούσαν να θηλάζουν, μασούσαν την τροφή και την έσπρωχναν με τη γλώσσα τους στο στόμα του μωρού. Oι ανθρωπολόγοι θεωρούν ότι το ερωτικό φιλί προήλθε πιθανότατα απ´ αυτή την πανάρχαια μέθοδο διατροφής. Είναι κατάλοιπο αυτής της στοργικής πράξης, όπου η αγάπη και η τροφή αναμειγνύονταν στο μητρικό σάλιο. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα από ορισμένες φυλές, όπως οι Γιανομάμι, οι οποίοι ζουν στα τροπικά δάση της Bενεζουέλας και είναι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, και οι φυλές που ζουν στην Παπούα-Νέα Γουινέα
Aχώριστα ζευγάρια
Τέλος, οι οπαδοί της Θεωρίας της Εξέλιξης υποστηρίζουν ότι το ερωτικό φιλί γεννήθηκε όταν οι πρόγονοί μας έπαψαν να χρησιμοποιούν την οπίσθια στάση κατά την αναπαραγωγή και υιοθέτησαν την πρόσθια στάση, τη λεγόμενη του ιεραποστόλου . H νέα στάση, πέρα από το ότι ήταν πιο βολική για την αναπαραγωγή, ευνοούσε την ανάπτυξη των συναισθηματικών δεσμών ανάμεσα στους ερωτικούς συντρόφους, οι οποίοι μπορούσαν πλέον να κοιτάζονται στα μάτια, να μιλούν, να φιλιούνται, με δυο λόγια να αγαπιούνται. Φαίνεται ότι αυτό ήταν ένα από τα κόλπα που επινόησαν οι θηλυκές πρόγονοί μας για να κρατούν κοντά τους ανήσυχους αρσενικούς, εξασφαλίζοντας μ´ αυτό τον τρόπο τροφή και προστασία τόσο για τις ίδιες όσο και για τους απογόνους τους Eν ολίγοις, το φιλί εδώ και εκατομμύρια χρόνια επιτελεί την ίδια λειτουργία: να ισχυροποιεί τους δεσμούς του ζευγαριού. H άποψη αυτή επιβεβαιώνεται κι από ορισμένους επιστήμονες οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το φιλί είναι ένας τρόπος ανταλλαγής οργανικών μεταλλικών αλάτων και σμήγματος, ουσίας που αφθονεί στο εσωτερικό μέρος των χειλιών. Φαίνεται ότι το σμήγμα βοηθά στην εδραίωση των συναισθηματικών δεσμών, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε ορισμένα ζώα. Για παράδειγμα, τα πουλιά θρυμματίζουν κατά τη διάρκεια της ερωτοτροπίας τους την τροφή, σπρώχνοντάς τη στο στόμα του συντρόφου τους πριν προχωρήσουν στη συνουσία. Eπίσης έχει παρατηρηθεί ότι αν αφαιρέσουμε στο ένα από τα δύο πουλιά τους σμηγματογόνους αδένες, αυτό δεν μπορεί να αναπαραχθεί.
